Wyjaśniamy kwestię zwolnień z podatku VAT, przysługujących przedsiębiorcom zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego. Omawiamy zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe – i kryteria, które należy spełnić, by z nich skorzystać.
Podatek VAT jest daniną publiczną odprowadzaną od towarów i usług. Jego kwota jest doliczana do wartości netto transakcji kupna-sprzedaży, dlatego VAT dotyczy zarówno sprzedawców, jak i nabywców, choć to ci ostatni ponoszą jego koszty.
Wyróżnia się dwa rodzaje podatku VAT:
- podatek VAT należny (podatek od sprzedaży) – powstaje wraz z wystawieniem dokumentu sprzedaży i należy odprowadzić go do Urzędu Skarbowego;
- podatek VAT naliczony (podatek od zakupu) – kwota obniżenia podatku VAT w deklaracji podatkowej.
Obowiązek pobierania oraz obliczania podatku, a następnie wpłacania go do organu podatkowego we właściwym terminie, leży po stronie płatnika, czyli sprzedawcy danego towaru bądź usługi. Płatnikiem podatku VAT jest osoba prawna lub fizyczna, która prowadzi własną działalność gospodarczą, a także jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej.
Stawki podatku VAT
Podstawowa stawka podatku VAT wynosi 23%. Obowiązują też obniżone stawki podatku VAT, tj.:
- 0% – ma zastosowanie w szczególności dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz eksportu towarów;
- 5% – stawką tą objęte są przede wszystkim podstawowe produkty żywnościowe, tj. nabiał, czy pieczywo;
- 8% – ma zastosowanie do określonych dostaw towarów (np. przetworzonych produktów spożywczych) i świadczonych usług (np. związanych z opieką zdrowotną, czy usługami kulturowymi).
Zwolnienie przedmiotowe VAT
Oprócz powyższych stawek podmiot prowadzący działalność gospodarczą może zostać zwolniony z obowiązku odprowadzania podatku VAT. Przykładem może być zwolnienie przedmiotowe z VAT, które polega na zwolnieniu ze względu na przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej. W art. 43 ustawy o VAT (Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535) w punktach 18 i 19 znajduję się grupa towarów i usług, które nie generują VAT. To m.in.:
- różnego rodzaju usługi medyczne;
- usługi związane z świadczeniem pomocy społecznej;
- usługi związane z zarządzaniem ubezpieczeniami, funduszami inwestycyjnymi oraz programami emerytalnymi.
Zwolnienie podmiotowe VAT
Zwolnieni z podatku VAT są również przedsiębiorcy, których poziom sprzedaży towarów i usług w przeciągu całego roku nie przekroczył limitu 200 tys. złotych. Co istotne, jeśli dana działalność gospodarcza została rozpoczęta w ciągu roku, wówczas powyższy limit należy obliczyć proporcjonalnie.
Ze zwolnienia podmiotowego, niezależnie od osiąganych dochodów, wykluczeni są przedsiębiorcy zajmujący się pewnymi dziedzinami działalności. Dotyczy się to m.in. przedsiębiorców zajmujących się:
- sprzedażą towarów objętych podatkiem akcyzowym;
- sprzedażą wyrobów jubilerskich oraz metali szlachetnych, a także złomu z tych wyrobów;
- sprzedażą internetową takich towarów, jak komputery i inne urządzenia elektroniczne, sprzęt AGD, kosmetyki i przybory toaletowe, maszyny, a także sprzedażą hurtową i detaliczną części do samochodów i motocykli;
- sprzedażą usług doradczych, prawniczych i jubilerskich, jak również faktoringowych i komorniczych.
Podatek VAT opłacać muszą także podmioty działające w Polsce, które nie mają tutaj swojej siedziby.
