Czym jest podatek VAT? Co podlega opodatkowaniu? Jak prawidłowo określić stawkę VAT dla sprzedawanych towarów bądź świadczonych usług? Odpowiadamy na te i wiele innych, częstych pytań!
Podatek VAT został wprowadzony w Polsce ustawą z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług. Za każdym razem, kiedy robimy zakupy, płacimy podatek VAT. Jest on zatem przerzucany na konsumentów, co czyni go podatkiem pośrednim. Dla przedsiębiorcy podatek VAT powinien być neutralny ekonomicznie, gdyż nie jest on ostatecznym odbiorcą sprzedawanych towarów lub świadczonych usług.
Należy pamiętać, że sprzedawca zawsze otrzymuje płatność w kwocie brutto, ale zatrzymuje dla siebie tylko kwotę netto. Podatek VAT podlega wpłacie do Urzędu Skarbowego.
Czym jest podatek VAT?
Podatek od towarów i usług jest określany również jako podatek od wartości dodanej. Geneza tego pojęcia wywodzi się z języka angielskiego, w którym rozwinięcie skrótu VAT oznacza ,,Value Added Tax”. Jest to podatek pośredni, którego ostateczny ciężar spoczywa na konsumencie. Co więcej, jest on naliczany na każdym etapie produkcji oraz dystrybucji.
Wyróżnia się dwa rodzaje podatku VAT, tj. podatek VAT należny oraz naliczony. Podatek VAT należny jest wpłacany do Urzędu Skarbowego i powstaje w chwili wystawienia faktury sprzedaży. Natomiast VAT naliczony to podatek, który płaci przedsiębiorca w momencie zakupu towarów bądź usług niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. Można go odliczyć od podatku należnego w złożonej deklaracji podatkowej za dany okres.
VAT należny to inaczej podatek od sprzedaży, a VAT naliczony to podatek od zakupu.
Czynności opodatkowane podatkiem VAT
Zgodnie z artykułem 5 ustawy o VAT (Dz. U. z 2024 r. poz. 361) czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług to między innymi:
- odpłatna dostawa oraz świadczenie usług na terenie kraju,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) za wynagrodzeniem na terenie kraju,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT),
- eksport towarów,
- import towarów na terenie kraju.
Jednakże konstrukcja podatku przewiduje wyjątki od reguły, jakimi są zwolnienia. Zwolnienie podmiotowe z podatku VAT przysługuje przedsiębiorcom, których obrót za poprzedni rok podatkowy nie przekroczył 200 tys. złotych. Natomiast zwolnienie przedmiotowe dotyczy określonych rodzajów wykonywanej działalności np. usług medycznych czy nauczania języków obcych.
Stawki podatku VAT
Wysokość stawek VAT została uregulowana w ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2024 roku. Podstawowa stawka tego podatku wynosi 23%. Jednakże przepisy dopuszczają również możliwość stosowania obniżonych stawek, tj.:
- 8% – stawka stosowana odnośnie towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3, np. książek, gazet, remontów, dostaw,
- 5% – stawka stosowna odnośnie towarów i usług wymienionych w załączniku nr 10, który obejmuje większość artykułów spożywczych,
- 0% – stawka stosowana przede wszystkich w sytuacji wewnątrzwspólnotowej dostawy oraz eksportu towarów,
- zw. – stawka stosowna w przypadku sprzedaży towarów i usług korzystających ze zwolnienia przedmiotowego z VAT.
Co istotne, 1 kwietnia 2024 roku nastąpiła zmiana stawek VAT na podstawowe produkty spożywcze oraz usługi kosmetyczne. Stawka VAT na artykuły spożywcze wspomniane w poz. 1-18 załącznika 10 ustawy o VAT wzrosła z 0% do 5%. Natomiast stawka na usługi kosmetyczne, np. na stylizację brwi, manicure czy pielęgnację twarzy, uległa obniżeniu z 23% na 8%. Znajomość zasad funkcjonowania podatku VAT jest bardzo ważna. Jego rozliczenie ciąży na dwóch stronach transakcji, czyli zarówno sprzedawcy, jak i nabywcy towarów bądź usług.
Masz wątpliwości odnośnie rozliczania podatku VAT? Napisz do nas!
