Ustawa o AML

Przybliżamy zmiany wprowadzone wraz z nowelizacją ustawy o AML (przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy), w tym te obowiązujące już od 31 października 2021 r. Choć nowelizacja wprowadza sporo nowych regulacji, warto zwrócić szczególną uwagę na dwa obszary.

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu przyjęta została 1 marca 2018 r. Nowelizacja dostosowuje polskie przepisy do dyrektyw unijnych w zakresie transparentności beneficjentów rzeczywistych, nakładając równocześnie dodatkowe wymogi na instytucje obowiązane.

W zakresie poddanym nowelizacji przepisów warto szczególną uwagę zwrócić na dwa aspekty:

1. Utworzenie rejestru działalności na rzecz spółek i trustów oraz rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych;
2. Zmiany w zasadach zgłaszania oraz prowadzenia Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR).

Czym jest działalność regulowana?

Aby nieco lepiej zrozumieć kwestię, należy najpierw wyjaśnić czym jest działalność regulowana. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej w art. 5 ust. 5 (Dz.U. 2004 nr 173 poz. 1807) działalność regulowana to działalność gospodarcza, której wykonywanie uzależnione jest od spełnienia określonych przepisami prawa kryteriów, np. wymóg posiadania prawa do wykonywania zawodu

Ponadto ustawa zobowiązuje przedsiębiorcę do uzyskania wpisu do właściwego rejestru działalności gospodarczej. Przykładem takiej działalności specjalistycznej objętej obowiązkiem wpisu do rejestru jest przykładowo prowadzenie indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej czy grupowej praktyki lekarskiej.

Rynek walut wirtualnych – instytucje obowiązane

Do grona instytucji obowiązanych należą przedsiębiorcy prowadzący działalność związaną m.in. z:

• wymianą pomiędzy walutami wirtualnymi,
• wymianą pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi, oraz
• pośrednictwem w powyższych wymianach,
• prowadzeniem rachunków zapewniających osobom uprawnionym możliwość korzystania z jednostek walut wirtualnych, w tym przeprowadzania transakcji ich wymiany.

W celu jeszcze większej kontroli oraz zapewnienia stosowania środków AML ustawa tworzy rejestr działalności w zakresie walut wirtualnych. Tym samym, działalność ta w myśl przepisów ustawy prawo przedsiębiorców staje się działalnością regulowaną.

Działalność na rzecz spółek i trustów

Ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 815) tworzy również odrębny rejestr – tym razem dla działalności spółek i trustów. W art. 2 ust.1 pkt 16 tej ustawy wskazano konkretne działalności świadczące usługi z zakresu:

• tworzenia osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
• pełnienia funkcji członka zarządu lub umożliwianiu innej osobie pełnienia tej funkcji lub podobnej funkcji w osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
• zapewniania siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
• działania lub umożliwieniu innej osobie działania jako powiernik trustu, który powstał w drodze czynności prawnej,
• działania lub umożliwienia innej osobie działania jako osoba wykonująca prawa z akcji lub udziałów na rzecz podmiotu innego niż spółka notowana na rynku regulowanym, podlegającym wymogom dotyczącym ujawniania informacji zgodnie z prawem Unii Europejskiej lub podlegająca równoważnym standardom międzynarodowym.

Nowe wymogi dla działalności regulowanych

Z definicji działalności regulowanej wynika konieczność spełniania określonych warunków. W przypadku działalności na rzecz spółek i trustów oraz działalności związanych z rynkiem walut wirtualnych ustawa o ALM stawia dwa następujące wymogi:

• wymóg niekaralności – ustawa wylicza popełnienie przestępstw: przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym, przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo finansowania przestępstwa o charakterze terrorystycznym, przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej lub umyślne przestępstwo skarbowe; oraz
• wymóg posiadania oraz udokumentowania wiedzy lub doświadczenia – związanego z prowadzoną działalnością regulowaną (wystarczające ma być ukończenie odpowiedniego szkolenia lub kursu, albo wykonywanie przynajmniej przez rok czynności związanych z działalnością na rzecz spółek lub trustów).