Kara umowna jest rekompensatą ustalaną przez strony w przypadku niewykonania umowy lub naruszenia jej postanowień. To sposób zabezpieczenia interesów w działalności gospodarczej.

Definicje kary umownej można znaleźć w kodeksie cywilnym, w art. 483. Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Kara umowna jest powszechną sankcją cywilnoprawną w obrocie gospodarczym, która zastępuje odszkodowanie za niedotrzymanie warunków umowy. Strony umowy mają możliwość ustalać sposób rekompensaty w przypadku niedotrzymania lub naruszenia pierwotnych ustaleń. Otrzymanie kary umownej lub jej zapłacenie może wywołać konsekwencje zarówno na gruncie podatku dochodowego, jak i podatku VAT. Warto o tym pamiętać.

Kara umowna w ujęciu podatku dochodowego

Kary i odszkodowania ujmuje się w księgach rachunkowych zgodnie z zasadą memoriału, czyli przypisuje do roku obrotowego, którego dotyczą, niezależnie od terminu ich zapłaty. Dokumentowane są za pomocą noty obciążeniowej lub noty odsetkowej. Podobnie jak inne koszty związane z prowadzeniem działalności, mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu.

Jednak, aby kara umowna mogła zostać ujęta w kosztach, musi być poniesiona w celu osiągnięcia lub zachowania przychodu. Należy pamiętać, że nie wszystkie kary mogą być zaliczane do kosztów. W ustawie o podatku dochodowym znajduje się zapis informujący, że za koszty uzyskania przychodu nie uważa się kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów.

Kara umowna w ujęciu podatku VAT

Według art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podlegają:

  • odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
  • eksport towarów,
  • import towarów na terytorium kraju,
  • wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
  • wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Co za tym idzie, katalog czynności, które mogą być uznane za świadczenie usług zgodnie z definicją ustawową, powoduje niejasności co do wyłączenia kar umownych i rekompensat otrzymywanych przez przedsiębiorców w ramach ich działalności gospodarczej z zakresu opodatkowania. Ustawodawca wskazuje jednak, że jeśli występuje równoważne świadczenie, to należy opodatkować odpowiednią czynność VAT. Oznacza to, że zapłata kary umownej lub rekompensaty nie podlega opodatkowaniu VAT, tylko wtedy, gdy jest to czynność jednostronna i nie wiąże się z otrzymaniem wzajemnego świadczenia w postaci dostawy towarów lub świadczenia usług.

Może Cię zainteresuje:

poradnik jak zalozyc spolke komandytowa

Wyjaśniamy, czym jest spółka komandytowa i jak ją założyć

Jakie są wymagania do założenia spółki komandytowej? Dla kogo jest to właściwy wybór? Jakie są zalety i wady tej formy prowadzenia działalności gospodarczej? Jak przebiega rejestracja spółki? Szeroko objaśniamy te kwestie, udzielając odpowiedzi na te i wiele innych pytań. Spółka...

Objaśniamy podatek VAT

Czym jest podatek VAT? Co podlega opodatkowaniu? Jak prawidłowo określić stawkę VAT dla sprzedawanych towarów bądź świadczonych usług? Odpowiadamy na te i wiele innych, częstych pytań! Podatek VAT został wprowadzony w Polsce ustawą z dnia 8 stycznia 1993 roku o...

Jak sprawnie współpracować z biurem księgowym?

Dlaczego warto współpracować z biurem księgowym? O jakich terminach pamiętać powinien przedsiębiorca? Jak ważna jest komunikacja? Jakie korzyści płyną dla przedsiębiorcy dzięki sprawnej współpracy z biurem? Odpowiedź na te pytania znajdziesz w poniższym artykule. Wiele osób prowadzących własny biznes zwraca...
koszty jdg

Koszty w jednoosobowej działalności gospodarczej. Co trzeba wiedzieć?

Czym są koszty uzyskania przychodu? Czy istnieją koszty, które nie mogą być rozliczone w jednoosobowej działalności gospodarczej? Jakie są zasady kwalifikowania kosztów do rozliczenia w firmie? Jednoosobowa działalność gospodarcza jest popularną formą prowadzenia biznesu, zwłaszcza dla przedsiębiorców indywidualnych. Jednakże, zanim...
e-doręczenia

e-Doręczenia dla przedsiębiorców

Kiedy e-Doręczenia staną się dla przedsiębiorców obowiązkowe? Jak uniknąć kłopotów związanych z dostarczaniem dokumentów? Jakie są korzyści korzystania z elektronicznych doręczeń? Sprawdź, jak ta usługa ułatwi Ci prowadzenie biznesu! Doręczenia elektroniczne stają się nieodłącznym elementem sprawnej komunikacji. Dla przedsiębiorców to...

Zajęcia komornicze 

W dzisiejszym artykule o zajęciach komorniczych, czyli o procesie prawnym, w ramach którego komornik sądowy dokonuje potrąceń lub zajęć na majątku dłużnika w celu zaspokojenia wierzyciela. Objaśniamy podstawy działalności komorników, kwotę wolną od potencjalnych zajęć i specyfikę jednoosobowej działalności gospodarczej....