Zgodnie z Kodeksem Cywilnym nieruchomości to część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności. Do nieruchomości można zaliczyć również budynki trwale związane z gruntem lub części takich budynków, jeśli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Oprócz kodeksu cywilnego kwestie dotyczące nieruchomości reguluje ustawa o rachunkowości, która definiuje je jako:
- grunty;
- budowle i budynki;
- będące odrębną własnością lokale;
- prawo użytkowania wieczystego;
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,
- spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego.
Kiedy nieruchomość może być uznana za składnik majątku? Środki trwałe to składniki majątku, które cechują się: długim czasem użytkowania (ponad rok), postacią rzeczową, używaniem na potrzeby jednostki i zdatnością do użytku. W przypadku nieruchomości – mogą być one uznane za składniki majątku, jeśli spełniają powyższe warunki.
Mieszkanie jako jeden ze środków trwałych
Wielu przedsiębiorców decyduje się na prowadzenie swojej działalności gospodarczej w miejscu zamieszkania. W takim przypadku wydatki związane z użytkowaniem mieszkania można ująć w kosztach uzyskania przychodu. Warto podkreślić, że wydatki powinny dotyczyć tylko wydzielonej części mieszkania, w której prowadzona jest firma. Jednak, aby skorzystać z mieszkania dla celów prowadzonej działalności, konieczne jest posiadanie tytułu prawnego do danego lokalu. Może to być:
- mieszkanie nabyte odpłatnie na własność,
- mieszkanie otrzymane w formie darowizny albo w inny nieodpłatny sposób,
- mieszkanie stanowiące współwłasność,
- mieszkanie wykorzystywane na podstawie umowy użyczenia;
- mieszkanie wykorzystywane na podstawie umowy najmu.
Kiedy mieszkanie może być składnikiem majątku? Mieszkania użytkowane na potrzeby działalności gospodarczej na podstawie umowy najmu lub użyczenia nie można zaliczyć do środków trwałych firmy. Jeśli chodzi o mieszkania nabyte na własność lub te, których podatnik jest współwłaścicielem, istnieje możliwość naliczania amortyzacji pod warunkiem przeznaczenia ich na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Mieszkania nabyte na własność albo współwłasność i przeznaczone do celów firmy trzeba wprowadzić do tabeli amortyzacyjnej i rozpocząć dokonywanie miesięcznych odpisów amortyzacyjnych – od miesiąca następnego po miesiącu przyjęcia go do używania w działalności.
Jak określić wartość początkową mieszkania? Wartość początkową lokalu mieszkalnego stanowi:
- koszt wytworzenia (dotyczy lokali wytworzonych we własnym zakresie),
- wartość rynkowa (w przypadku braku możliwości ustalenia ceny nabycia),
- cena nabycia (dotyczy mieszkań nabytych w drodze kupna).
Jakie są zalety i wady zaliczenia mieszkania do środków trwałych?
To pytanie, które zadaje sobie wielu początkujących przedsiębiorców rozpoczynających działalność wyspecjalizowaną – i pracujących z domu. Zalety takiej decyzji są następujące:
- Możliwość zwiększenia kosztów uzyskania przychodu (odpisy amortyzacyjne od powierzchni lokalu zaliczonej do składników majątku, część czynszu, część wydatków na media, część opłat telefonicznych).
- Brak wydatków związanych z zakupem lub wynajęciem lokalu dla firmy.
- Możliwość uwzględniania kosztów remontu i wyposażenia lokalu.
Rozwiązanie to niesie ze sobą także potencjalne wady:
- Wyodrębnienie z mieszkania części powierzchni na cele działalności gospodarczej często wiąże się z wyższym podatkiem.
- Możliwe pojawienie się obowiązku opłacenia VAT w sytuacji, kiedy było prawo do jego odliczenia. Podatek VAT jest naliczany przy sprzedaży lokalu, ale również przy wycofaniu go ponownie do majątku prywatnego przedsiębiorcy.
- Zmniejszenie ochrony danych osobowych. Adres zarejestrowania firmy będzie figurował nie tylko na fakturach, ale też w bazie przedsiębiorców, co oznacza, że dane te będą publiczne.
Uwaga! Do kosztów uzyskania przychodu nie zalicza się abonamentu telefonicznego lub opłat za Internet, gdy umowy te są zawarte na osobę fizyczną, a nie na prowadzoną działalność gospodarczą. W takim przypadku może przysługiwać ulga na Internet, uwzględniona w zeznaniu rocznym PIT osoby fizycznej. Zaliczenie opłat za Internet i telefon byłoby możliwe, jeśli zostałyby na nie zawarte odrębne, firmowe umowy.